درماتیت سبوره (درماتیت سبوریئک ) یا Seborrheic dermatitis

درماتیت سبوره یک عارضه پوستی است

درماتیت سبوره یک عارضه پوستی است و بیشترین موارد در میان نوزادان کمتر از ۱۲ ماه دیده می شود. این عارضه باعث می شود که لکه های سفید و فلسی بر روی پوست سر ظاهر شود، اما این لکه ها ممکن است روی سایر نقاط بدن هم به وجود آید.

درماتیت سبوره، یک بیماری التهابی مزمن پوست، در نوزادان بسیار شایع است‌، و چون اغلب خود به خود بهبود می‌یابد، بسیاری از کودکان مبتلا به این بیماری به نزد پزشک برده نمی‌شوند.

درماتیت سبوره یک اصطلاح کلی بوده و شامل گروهی از بیماری های مزمن و عودکننده است که از حالات خفیف و شایع شامل شوره سر و چرب بودن پوست سر (سبوره) شروع شده تا انواع متوسط و شدید درماتیت سبوره که در آن پوست سر (و گاهی صورت، سینه و حتی مناطق دیگر) قرمزو خارش دار بوده و درجات گوناگونی از شوره و ا لتهاب درآن وجود دارد.

اگرشوره سر را در نظرنگیریم شیوع درماتیت سبوره در جمعیت حدود ۵ – ۲ درصداست. مشخص است که با لحاظ کردن شوره سر این رقم بسیار بالاتر می رود.

عامل همه انواع این بیماری ها مخمری بنام Pityrosporum است که بصورت نرمال هم در پوست افراد مشاهده می گردد (یعنی بصورت طبیعی ساکن پوست انسان می باشد). در جریان درماتیت سبوره، این قارچ از حالت کروی (که فرم نرمال آن است) به حالت بیضوی (که فرم بیماری زای آن است) تغییر شکل داده و این تغییر شکل موجب تشکیل اسیدهای چرب آزاد توسط مخمرمی گردد.

اسیدهای چرب فوق بعنوان ماده آزاررسان پوست عمل کرده و موجب تکثیر بیش از حد سلول های اپیدرم می شوند. این سلول های زیادی بصورت شوره و پوسته دفع شده و علایم بالینی بیماری را بوجود می آورند.

درماتیت سبوره در اغلب موارد یک عارضه خوش‌خیم است که خود به خود در طول ۱۲ تا ۲۴ ماه اول زندگی برطرف می‌شود، اما در شمار کمی از کودکان ممکن است بیماری آزارنده باشد و به درمان نیاز پیدا کند.

این بیماری ممکن است در نوزادان  پوست سر و بخش بالایی صورت را گرفتار می‌کند که اصطلاحا به آن “کلاه گهواره”(Cap Cradle) می‌گویند و ممکن است باعث نگرانی والدین شود.

این عارضه  در چند هفته اول زندگی نوزاد شایع است و  به صورت لکه‌های چرب و زردرنگ پوسته‌ریزی‌کننده ظاهر می‌شود که ممکن است نهایتا به هم بپیوندند به صورت یک کبره فلسی ضخیم درآیند. این عارضه روی پوست سر خارش ندارد و کودک را ناراحت نمی‌کند.

درمان های موضعی این عارضه را درمان می کنند. از جمله می توانید از این شیوه ها استفاده کنید:

▪ پیش از شستن کودک سرش را با وازلین یا روغن بچه چرب کنید تا ضایعات فلسی پوست نرم شود.

▪ پوست سر نوزاد را با شامپویی که پزشکتان تجویز کرده بشویید.

▪ از یک کرم یا لوسیون کورتونی بر روی پوست سر نوزاد استفاده کنید.

درماتیت سبوره در نوزادان همچنین ممکن است به صورت لکه‌های پوسته‌پوسته یا پلاک‌هایی بروز می‌کند که ظاهری چرب یا مومی دارند و  ممکن است با این علائم ظاهر شوند:

1-    پلاک‌های دور گوش‌ها، بینی یا ابروها

2-    دانه‌های پوستی قرمز روشن با حاشیه مشخص در کشاله ران و ناحیه میان‌ دوراه (بین خروجی دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی)خارش ور آمدن پوست در جایی که کودک آن را خارانده است

3-    شوره سر

4-    اندکی ریزش مو در محل پلاک‌ها

5-    لکه‌های قرمز احاطه‌کننده پلاک‌ها

6-    عفونت ثانوی پوست در جاهایی که خارانده شده است.

این بیماری معمولا در دوره نوزادی خود به خود برطرف می‌شود و به والدین باید در این مورد اطمینان خاطر داد.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، معمولا توصیه می‌شود پوست سر نوزاد با وازلین یا روغن‌های معدنی مشابه به طور مرتب ماساژ داده شود و بعد موهای نوزاد برس زده شود تا کبره روی پوست سر نرم شود.

درمان‌های دارویی با تجویز پزشک ممکن است استفاده از کرم‌های موضعی کورتونی یا ضدقارچی و استفاده از شامپوی تار باشد.

این بیماری مُسری نبوده و از طریق شانه و برس منتقل نمی گردند. استرس و هیجانات اغلب باعث بدتر شدن این بیماری ها می گردد. این بیماری ها معمولاً بصورت دوره های تشدید بیماری و بهبودی نسبی آن تظاهرکرده که هرکدام ممکن است هفته ها تا ماه ها طول بکشد. شیوع این بیماری ها در مردان بیشترمی باشد .

در بیماران مبتلا به ایدز، افسردگی و پارکینسون شیوع درماتیت سبوره بالاتر است.

درماتیت سبوروئیک (درماتیت سبوره  ) بزرگسالی

 درماتیت سبوره بزرگسالان در زمان بلوغ بروز میکند ولی اغلب تظاهر آن تا دهه سوم به تعویق می افتد. در این بیماری بطور معمول اریتم منتشر و پوسته ریزی قسمت مودار سر وجوددارد. معمولا و نه همیشه پوسته در ابرو شیار نازولابیال و شیار های پشت گوش وجود دارد.

سبیل و ریش نیزدر بیشتر موارد گرفتار میگردد. در تنه ضایعات به صورت پلاک است که پوسته چرب دارد و این ضایعات گلبرگی نامیده میشود. گرفتاری کشاله ران بخصوص در نواحی مودار وجود دارد و در سایر نواحی نیز دیده میشود.

افراد مبتلا به درماتیت سبوره  صورت ممکن است به جای خارش از سوزش شکایت کنند. در مبتلایان به ایدز و بیماری پارکینسون.. این درماتیت از شدت بیشتری برخوردار است و خصوصا در موارد ایدز مقاومت به درمان وجوددارد. نکته قابل ملاحظه آنکه در چنین بیمارانی. محل گرفتاری و شکل ضایعه غیر معمول خواهد بود. عفونت ثانوی با استافیلوکوک اورئوس یا استرپتوکوک متداول است و به صورت دلمه تشکیل پوستول و سلولیت بروز میکند.

تشخیص افتراقی

تشخیص افتراقی درماتیت سبوروئیک سر شامل پسوریازیس، درماتیت آتوپیک، شپش و شوره سر است. تشخیص افتراقی درماتیت سبوروئیک تنه و چینها شامل تینه آی تنه، قارچ کشاله ران ، کاندیدیازیس، پسوریازیس، سندرم رایتر، و درماتیت تماسی می باشد.

درمان

باید به بیماران آگاهی داد که درماتیت سبوروئیک وضعیت مزمنی است که درمان دائمی ندارد ولی با تمهیداتی میتوان آن را متوقف نمود. بنا براین سالها احتیاج به درمان و مراقبت دارد. شوره سر را میتوان با شامپوهای طبی از جمله سلنیوم سولفاید.  کتوکونازول و انواع شامپوهای تار درمان نمود. برای شوره سر شدید با پوسته ریزی و دلمه.. پماد ۵ درصد اسید سالسیلیک مفید می باشد. چنانچه عفونت ثانوی وجود داشته باشد استفاده از اریترومایسین خوراکی یا فلوکوگزانتین..ضروری به نظر میرسد.

اشکال حاد درماتیت سبوروئیک صورت و تنه به پماد استروئید ضعیف.. حساس میباشند. کرم کتوکونازول ۲ درصد میتواند به همان اندازه موثر باشد. شستشوی مکرر با آب و صابون مفید است زیرا سبب حذف لیپید ها شده که این لیپید ها سوبسترای موثری را برای مخمر ها تشکیل میدهند. برای موارد مقاوم میتوان یک دوره خوراکی کتوکونازول (۲۰۰ میلی گرم روزانه برای ۱۴ روز) و یا یک دوره ایترا کونازول( ۱۰۰ میلی گرم برای ۲۱ روز) تجویز کرد.

درماتیت سبوروئیک (درماتیت سبوره  )شیر خواران

درماتیت سبوره شیر خواران.. بطورتیپیک پوست سر.. چین های فلکسور.. و نواحی دیاپر را گرفتار میکند. پلاک های درماتیت سبوروئیک روی پوست سر. اغلب صفحات سفید مایل به زرد ضخیمی را بوجود می اورند.. که در اصلاح عامیانه کلاه گهواره ای نامیده میشود. شیر خواران مبتلا به در ماتیت سبوروئیک خارش شدیدی ندارند.. و خارش تابلوی مهم بیماری شیر خواران نمی باشد.

بیماری لینر

بندرت درماتیت سبوره شیر خواران به سمت اریترودرمی اکسفولیاتیو همراه با اسهال شدید.. عفونت های راجعه میکربی.. سپتی سمی و تحلیل پیش می روند. این سندرم شدید سبوره. بیماری لینر نامیده میشود. و در بعضی موارد با کمبود فامیلیال جزء C5 کمپلمان همراه است.

تشخیص و تشخیص افتراقی

درماتیت سبوروئیک شیر خواران به آسانی تشخیص داده میشود.. چرا که تمایل زیادی به گرفتاری سر دارد. همچنین در ماتیت صورت و درماتیت دیاپر به تشخیص کمک میکند. مهمترین تشخیص افتراقی درماتیت سبوروئیک شیرخواران درماتیت آتوپیک و پسوریازیس است. تشخیص افتراقی مهم دیگر تیپ لترسیو بیماری هیستوسیتوزیس لانگر هانس می باشد.

درمان

شستشوی روزانه سر و صورت با شامپوی بچه شامپو های حاوی سولفور یا اسید سالسیلیک را برای پوسته های ضخیم میتوان به کار برد (  ولی برای تمامی بدن و بطور کلی نباید بکار روند..زیاد احتمال توکسیسیته سیستمیک سالسیلیک اسید وجود دارد ، کورتکو استروئید های موضعی خفیف( کرم هیدوکورتیزون ۱%) را میتوان برای دوره های کوتاه مدت مورد استفاده قرارداد.( در مواردی که بیماری به شامپوهای تنها جواب نمیدهد)

2016/08/16