سوء هاضمه ، نفخ در کودکان

سوء هاضمه چیست ؟

سوء هاضمه که معمولأ به ناراحتی شکمی، نفخ یا صرفا احساس پرُی طولانی در شکم که بعد از غذا خوردن ایجاد می شود اطلاق می گردد که ممکن است با سوزش سردل، تهوع و آروغ نیز همراه باشد؛ این عارضه اغلب با نوعی بی احتیاطی در غذا خوردن، مثل نوشیدن زیاد مایعات، افراط در مصرف غذاهای چرب یا ناسازگار، تندخوردن وخوب نجویدن غذا همراه است؛ اخیراً شرایط زندگی ماشینی مانند نوع تغذیه، نوع کار  وفعالیت، کمی استراحت، کمی تحرک و مشکلات روحی-روانی باعث افزایش بروز سوء هاضمه شده است؛ بدن انسان تقریباً 22 نوع آنزیم گوارشی توسط غدد بزاقی، معده و روده کوچک جهت هضم غذا ترشح می کند، هر کدام از این آنزیم ها هضم نوع خاصی از غذا را برعهده دارند، با بالا رفتن سن، مقدار تولید این آنزیم ها کم شده و سوء هاضمه پیش می آید.

دارو درمانی سوء هاضمه ونفخ

درمان های دارویی سوء هاضمه برعلائم آن استوارند؛ در واقع علائم را می توان با داروها تخفیف داد، اگر سوء هاضمه با سوزش سردل همراه باشد آنتی اسیدها، مهارکننده های H2(رانتیدین، فاموتیدین، سایمتیدین)ومهارکننده های پمپ اسید (امپرازول) موثرند؛ برای نفخ شکم می توان از دایمتیکون استفاده کرد و برای جبران کمبود آنزیم های گوارشی، پانکراتین ودایجستیو کاربرد دارند.

دایمتیکون

دارویی است که از لوله گوارش جذب نمی شود و تداخلی با ترشحات معده یا جذب مواد غذایی ندارد، این دارو به دنبال مصرف خوراکی با کاهش کشش سطحی حباب های گاز موجب از بین رفتن آنها شده و گاز از داخل حباب ها خارج شده و از طریق آروغ ویا از راه مدفوع، دفع می شود؛ از آنجایی که قرص های آن جویدنی است باید حتما به خوبی جویده شود تا امکان فعالیت داشته باشد؛ قطره های خوراکی دایمتیکون نیز موجو است که حتی در نوزادان شیرخوار نیز قابل تجویز می باشد؛ عوارض جانبی خاصی از این دارو گزارش نشده است.

پانکراتین

در واقع ترکیبی از آنزیم های لوزالمعده است که موجب افزایش هضم پروتئین ها، نشاسته و چربی در دستگاه گوارش می شود، کارایی این داروبه میزان آزاد شدن دارو و رسیدن آن به روده کوچک بستگی دارد و فعالیت آن در محیط غیر اسیدی بیشتراست؛ شایعترین عوارض این دارو تهوع و استفراغ در مقادیر زیاد است، قرص ها معمولا پوشش دار است و درنتیجه باید از خرد کردن یا جویدن آنها خودداری کرد.

دایجستیو

حاوی آنزیم های گوارشی موجود در پانکراتین به همراه سایمتیکون (عامل ضد نفخ شبیه به دایمتیکون) است ؛ سایمتیکون موجود در این قرص موجب کاهش کشش سطحی حباب های هوا می شود و دفع آنها راحت تر می کند؛ با مصرف مقادیر بالای دارو ممکن است ناراحتی های گوارشی از قبیل اسهال، تهوع یا دردشکمی ایجاد کند، قرص ها پوشش دار است ونباید خرد یا جویده شوند.

سوء هاضمه و تغذیه

جویدن غذا یکی از مهمترین بخش های گوارش است که معمولا فراموش می شود، جویدن غذا نه نها به تجزیه آن کمک می کند بلکه غدد بزاقی ، معده و روده کوچک را هم برای تولید آنزیم های گوارشی آماده  می نماید.

مصرف فیبر (سبزیجات ، میوه ها و غیره) باعث تسهیل هضم غذا در کنار فواید دیگر فیبر ها نطیر پیشگیری از یبوست، دیابت و بیماری های قلبی می شود؛ مصرف میزان کافی آب نیز به هضم موادغذایی کمک کرده و موادمعدنی، ویتامین ها وموادغذایی را برای جذب بهتر حل می کند وبا مرطوب نگهداشتن مدفوع از یبوست جلوگیری می کند.

سوء هاضمه و ورزش

ورزش کردن علاوه بر اینکه به شما کمک می کند تا شیوه زندگی سالم تری داشته باشید، به عمل گوارش نیز کمک می کند؛ دانشمندان نشان داده اند که ورزش و فعالیت بدنی تا حد زیادی از مشکلات گوارشی جلوگیری می کند ؛ ورزش باید به صورت منظم انجام شود و پیوسته تداوم داشته باشد.

سوء هاضمه و داروهای گیاهی

گیاهانی از قبیل نعنا، گشنیز، بادرنجبویه، زیره ، شوید و جعفری سال ها به عنوان گیاهان دارویی ضد درد ، ضد نفخ، اشتها آور، مقوی معده ومحرک مورد استفاده قرار گرفته اند؛ ادویه جات مورد استفاده در غذا ها نیز در سلامتی و تنظیم گوارش موثر شناخته شده اند، امروزه بیش از بیست اثر فیزیولوژیک و فارماکولوژیک از ادویه جات به اثبات رسیده است گرچه نباید هرگز در مصرف این مواد زیاده روی نمود.

منبع معاونت غذا و دارو- مدیریت تحقیق وتوسعه- دانشگاه علوم پزشکی شیراز

وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی معاونت بهداشت دفتر بهبود تغذیه جامعه

Indigestion in children سوء هاضمه در کودکان