غذا های سنتی غذا های آماده انتخاب با شماست
عادات غذا یی ریشه در عوامل مختلفی از جمله شرایط اجتماعی ، اقتصادی، فرهنگی ، جغرافیایی ، مذهبی ، کشاورزی و بسیاری عوامل دیگر دارد که نسل به نسل منتقل می شود .
تغییر شیوه زندگی در کشور ما وبسیاری از کشورهای جهان در دهه های اخیر ، وضع سلامت مردم را دستخوش دگرگونی نموده است . تغییر سنت های گذشته و شیوه های جدید زندگی منجر به تغییر در الگوهای غذا یی از جمله مصرف زیاد فست فودها و غذا های غیر خانگی ، دریافت چربی ها و کاهش مصرف سبزی و میوه شده است . این امر موجب افزایش شیوع بیماری های غیر واگیر نظیر چاقی ، بیماری های قلبی – عروقی ، سرطان و دیابت شده است .
مثال هایی از جایگزینی خوراکی و نوشیدنی های آماده و صنعتی با انواع سنتی
غذا های سنتی |
غذا های آماده و صنعتی |
انواع خورش های خانگی |
انواع خورا های کنسرو شده |
انواع برنج ( کته ، آبکش ) |
انواع برنج های کنسرو شده |
آش ها و سوپ های خانگی |
سوپ های آماده ( قرص/پودر) |
دوغ ها ، آب میوه های طبیعی |
انواع آب میوه های صنعتی |
عرقیات گیاهی |
انواع نوشیدنی های گازدار |
انواع کوکوهای خانگی |
انواع سوسیس ها ، کالباس ها ، همبرگرها |
کتلت ، کباب تابه ای |
فیله استیک گوشت آماده |
پیتزای خانگی با سبزیجات |
پیتزای آماده |
ساندویچ تخم مرغ ، سیب زمینی های تنوری |
چیپس و پنیر ، سیب زمینی سرخ شده |
الویه خانگی ( با سس کم و یا تهیه شده با ماست ) |
الویه آماده |
ساندویچ های مرغ آبپز |
مرغ سوخاری |
معمولا بدون تفکر و تعمق از عادات غذا یی پیروی می کنیم و توجهی به اثرات مثبت یا منفی آن ها در سلامت خود نداریم ، در حالی که بسیاری از عادات غذا یی معمول ، ممکن است نامناسب بوده و اثرات نامطلوب و گاه غیرقابل جبرانی در سلامت ما به جا گذارد . بنابراین شناخت عادات غذا یی نامناسب و تاثیر آن ها در سلامت انسان ، گام بسیار موثری در شکل گیری الگوی غذا یی صحیح و مناسب و برخورداری از تغذیه کافی ، متعادل و متنوع است .
غذا های سنتی |
غذای های آماده |
از نظر میزان روغن و چربی قابل کنترل بوده و سالم تر است . |
دارای روغن و چربی ناسالم و زیاد بوده وقابل کنترل در هنگام پخت نیست . حداکثر 5 تا7 برابر غذای سالم انرژی دارد. |
نمک در غذا های سنتی در آخر غذا اضافه می شود و مقدارش مشخص است . از نمک یددار و تصفیه شده استفاده می شود. |
بیشتر غذا های آماده دارای نمک زیاد بوده و شور است . افزودن نمک به غذا های آماده به علت خاصیت ضد باکتری آن و همچنین به عنوان پیوندهنده ذرات گوشت در مقدار مناسب لازم است ولی اغلب غذا های آماده دارای مقادیر زیادی نمک هستند و غالبا با خیار شور سرو می شوند. |
گوشت قرمز و ماهی تازه به عنوان منابع تامین پروتئین مورد نیاز بدن باید در برنامه غذا یی گنجانده شوند . میزان چربی های اشباع آن ها را با جدا کردن پوست و چربی های قابل رویت می توان کنترل کرد . |
در غذا های آماده معمولا از امعاء و احشای حیوانات و پوست مرغ استفاده می شود و به این دلیل حاوی چربی های اشباع شده و کالری زیادی است که می تواند مصرف مداوم و زیاد آن ها خطر اضافه وزن و چاقی ، چربی خون بالا و بیماری های قلبی – عروقی را افزایش دهد. |
از مواد غذا یی سالم و تازه استفاده می شود . حرارت پخت قابل کنترل است و بنابراین ویتامین های آن کمتر از دست می رود. |
معمولا از مواد غذا یی با کیفیت بالا استفاده نمی شود . در مراحل تهیه غذا های آماده و کنسروی حرارت قابل کنترل نیست و به دلیل حرارت بالا ویتامین های موجود در آن از بین می رود. |
این غذا ها در کنار استفاده از میوه و سبزی ، ویتامین های مورد نیاز بدن را تامین می کنند. |
|
مقدار روغنی که برای پخت غذا استفاده می شود ، قابل کنترل است . معمولا از روغن های مایع استفاده می شود و چون درجه حرارت را هنگام پخت غذا می توان کنترل کرد ، روغن سالمتر باقی می ماند . |
معمولا از روغن هایی که اسید چرب اشباع زیاد دارند ، چندین بار برای سرخ کردن استفاده می شود . حرارت زیاد باعث سوختن روغن و ایجاد ترکیباتی در آن می شود که می تواند سرطان زا باشد . چربی موجود در این غذا ها در طولانی مدت سبب انسداد عروق و چاقی می شود. |
انتخاب با شماست
منبع وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی معاونت بهداشت دفتر بهبود تغذیه جامعه
نویسنده : مریم زارعی ، سعیده معانی ؛ کارشناسان دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی